اسلام آباد-11 جون (اي پي پي)ناڻي ۽ محصول واري وفاقي وزير سينيٽر محمد اورنگزيب چيو آه?? ته هلندڙ مالي سال دوران آءِ ايم ايف، عالمي بئنڪ ۽ ايشيائي ترقياتي بئنڪ جي اندازن جي ابتڙ پا??ست??ن جي اقتصادي ترقيءَ جي شرح 2.4 سيڪڙو وڌي آ??ي، هلندڙ مالي سال دوران پا??ست??ن جي قومي معيشت جو ڳاڻيٽو 11 سيڪڙو واڌ کان پوءِ 338 ارب ڊالرن کان 375 ارب ڊالر ٿي ويو آه??، خيرات مان فلاحي ادارا ته هلي سگهن ٿا پر ملڪ نٿو هلي سگهي، ملڪ هلائڻ لاءِ ٽيڪس ضروري آ??ي، في ڪس آمدني 129 ڊالر جي اضافي کان پوءِ 1680 ڊالر ٿي وئي آ??ي مهانگائي جي شرح 11.8 سيڪڙو رڪارڊ ڪئي وئي. هلندڙ مالي سال 24-23ع جي اقتصادي سروي جي جاري ٿيڻ جي موقعي تي مملڪتي وزير علي پرويز ملڪ، اقتصادي صلاحڪار ڊاڪٽر امتياز، ناڻي واري سيڪريٽري امداد الله بوسال ۽ منصوبا بندي شهريار سلطان سان گڏ پريس بريفنگ کي خطاب ڪندي ناڻي واري وزير چيو ته گذريل مالي سال جي پڄاڻيءَ تي جي ڊي پي جي شرح 0.2 سيڪڙو هئي، رپئي جي قدر ۾ 29 سيڪڙو گهٽتائي ٿي، جڏهن ته اسان وٽ صرف ٻن هفتن جو امپورٽ ڪور هو، انهن ڏُکين حالتن ۾ اسان نئين سال جي شروعات ڪئي هئي، ان وقت اسان کي آءِ ايم ايف جي پروگرام جي ضرورت هئي، ڇاڪاڻ ته ان کان علاوه اسان وٽ ٻيو ڪوبه پلان نه هو، وزيراعظم شهباز شريف بهترين قدم کنيا ۽ آءِ ايم ايف سان اسٽينڊ باءِ معاهدي ذريعي معيشت جي استحڪام جو بنياد رکيو، جيڪڏهن اهو معاهدو نه ٿئي ها ته اسان معاشي هدف حاصل نه ڪري سگهو ها. هن چيو ته جاري مالي سال دوران وڏين صنعتن جي پيداوار ۾ ڏُکيائين کي مُنهن ڏيڻو پيو جنهن جو بنيادي سبب بلند وياج جي شرح ۽ توانائي جي عدم مساوات هئي، جڏهن ته زراعت جي شعبي نمايان ترقي ڪئي ۽ـ اسان بمپر فصل حاصل ڪيا، ڊيري ۽ لائيو اسٽاڪ جي شعبي ۾ به نمايان ا??سر ٿي آ??ي، زراعت هاڻ اسان جو اهم هدف آه??. هن چيو ته مالياتي سطح تي به اثرائتي اڳڀرائي ٿي آ??ي، ايف بي آر جي محصولن جي وصولي جي شرح ۾ 30 سيڪڙو جو نمايان ا??افو ٿيو آه??. پرائمري سرپلس ۾ صوبن جو به سٺو ڪردار رهيو، جنهن جو ڪريڊٽ صوبن کي ملڻ گهرجي. هلندڙ مالي سال جي شروعات تي اسان جو اندازو هو ته ڪرنٽ اڪائونٽ جي کاتن جو خسارو 6 ارب ڊالرن جي لڳ ڀڳ رهندو، جڏهن ته سال جي پڄاڻيءَ تي اهو 200 ملين ڊالر جي لڳ ڀڳ هوندو جيڪو هڪ وڏي ڪاميابي آ??ي، گذريل 3 مهينن دوران ڪرنٽ اڪائونٽ جي کاتن جو توازن سٺو رهيو آه??. ناڻي واري وزير چيو ته پرڏيهه مان اُماڻيل ناڻي ۾ به نمايان بهتري آئي آ??ي، ملڪي ڪرنسي ۾ استحڪام آيو آه??، ڪرنسي جي استحڪام ۾ نگران حڪومت طرفان انتظامي ۽ اسٽيٽ بئنڪ طرفان ڍانچه جاتي قدمن مُک ڪردار ادا ڪيو، جن بئنڪن وٽ بوٿ موجود هئا، انهن جو انگ وڌائڻ جڏهن جن وٽ بوٿ نه هئا، انهن کي بوٿ کولڻ جون هدايتون جاري ڪيون ويون، سٽي بازي ۽ قياس آرائين جي خاتمي لاءِ قدم کنيا ويا. هن چيو ته مالي سال جي شروعات تي پرڏيهي مٽاسٽا جي ناڻي جي حوالي سان پا??ست??ن ڊيفالٽ جي ڪِناري تي هو، ان وقت اسٽيٽ بئنڪ وٽ 9 ارب ڊالرن کان وڌيڪ ذخيرا هئا جيڪي 2 مهينن جي امپورٽ ڪور لاءِ ڪافي هئا. ان جو ڪريڊٽ به اسٽيٽ بئنڪ ڏانهن وڃي ٿو. هن چيو ته مهانگائي ۾ به گهٽتائي اچي رهي آ??ي. گذريل سال جي پڄاڻيءَ تي ناڻي واڌ جي شڙح 38 سيڪڙو هئي، جيڪا هاڻي 11.8 سيڪڙو جي سطح تي اچي وئي آ??ي، بنيادي ۽ـ خوراڪ جي مهانگائي جي شرح ۾ گهٽتائي ٿي آ??ي، پاليسي ريٽ ۾ به گهٽتائي ڪئي وئي اهي، اسان کي اميد آه?? ته جوزري سهولت شروع ٿي آ??ي ان سان ناڻي واڌ ۾ گهٽتائي ۽ معيشت تي هاڪاري اثر پوندا. اسان کي اها به اميد آه?? ته ايندڙ ڪجهه مهينن ۽ سالن ۾ پاليسي ريٽ سنگل ڊجٽ تي اچي ويندو. هن چيو ته معيشت جي استحڪام لاءِ قدمن سان مارڪيٽ تي سٺا اثر پويا آه??، اسٽارڪ مارڪيٽ ۾ پرڏيهي خريدار اچي رهيا آه??، هي اهي اشارا آه?? جنهن سان معيشت جي استحڪام جي عڪاسي ٿي رهي آ??ي. هن چيو ته آءِ ايم ايف سان ا??ان جون ڳالهيون پيداواري ۽ تعميري رهيون، پا??ست??ن اسٽينڊ باءِ معاهدي جو 9 مهينن جو پروگرام ڪاميابيءَ سان مڪمل ڪيو، ان دوران پا??ست??ن جنهن نظم ۽ ضبط جو مظاهرو ڪيو ان سان ملڪ کي فائدو ٿيو آه??، حڪومت سڌارن جي عمل ۾ سنجيده آه??، اسان کي جي ڊي پي جي تناسب سان ٽيڪسن جي شرح کي وڌائڻو آه??، ان سان گڏوگڏ ٽيڪس جي نظام ۾ سڌارا آڻڻا آه??، توانائي ۽ سرڪاري ملڪيتي ڪاروباري ادارن کي بهتر بنائڻو آه??. هن چيو ته پبلڪ پرائيويٽ پارٽنرشپ تحت اسٽيٽجڪ ايس او يز کي رکي سگهجي ٿو، آءِ ايم ايف سان ا??ان جون ڳالهيون جاري آ??ن ۽ـ ان حوالي سان هاڪاري اڳڀرائي جي اميد آه??. هن وقت بجلي جي شعبي ۾ ساليانو 500 ارب رپين جي چوري جو ڪاٿو آه??، ڊسڪوز جي ڪارپوريٽ گورننس کي بهتر ڪيو پيو وڃي، ڊسڪوز کي نجي شعبي طرف وٺي وڃي رهيا آه??ون، هڪ ڳالهه تمام واضح آه?? ته ڊسڪوز سرڪاري شعبي ۾ نٿو رهي سگهي. هن چيو ته زراعت پا??ست??ن جي معيشت جو اهم ستون هوندو. زراعت ۽ آءِ ٽي ٻه اهڙا شعبا آه?? جن جو آءِ ايم ايف سان ڪوبه تعلق ناهي، انهن شعبن تي توجهه ڏئي پيداوار ۾ اضافي ذريعي اسان ا??سر جي شرح کي وڌائي سگهون ٿا، زراعت ۽ آءِ ٽي جي شعبن کي قرضن جي فراهميءَ لاءِ اسٽيٽ بئنڪ جي گورنر سان رابطي ۾ آه??ون، زراعت ۾ مڊل مين جي ڪردار کي گهٽ ڪرڻ لاءِ قدم کنيا پيا وڃن. پنجاب حڪومت ان حوالي سان قدم شروع ڪري ڇڏيا آه??، باقي صوبن سان به مشاورت سان اڳتي وڌنداسين. ان موقعي تي اقتصادي معاملن واري مملڪتي وزير علي پرويز ملڪ چيو ته معيشت ۾ استحڪام ۽ جيڪو اعتماد نظر اچي رهيو آه?? هي انهن قدمن جو نتيجو آه?? جيڪي شهباز شريف ورتا آه??، اسان جي پوري توجهه معاشي استحڪام کي مضبوط بنيادن تي آڻڻو آه?? ته جيئن معيشت ٻيهر ڪمزوريءَ طرف نه وڃي، ان حوالي سان ا??ان کي آءِ ايم ايف سان نظام کي اڳتي وٺي وڃڻو پوندو. هن چيو ته وزيراعظم شهباز شريف واضح هدايت جاري ڪئي آ??ي ته معاشي طور تي ڪمزور طبقن تي ڪو بار نه وڌو وڃي، حڪومت معيشت کي دستاويزي بڻائي رهي آ??ي، نان فائلرز کي فائلز بنائڻ لاءِ قدم کڻي رهيا آه??ون، سمورن پا??ست??نين کي پنهنجي آ??دني ۽ حيثيت مطابق پا??ست??ن جي ترقيءَ لاءِ پنهنجو ڪردار ادا ڪرڻو پوندو، اسان کي ڍانچه جاتي فالٽ لائين کي صحيح ڪرڻو آه??. ڪيپسٽي ادائگين بابت سوال تي مملڪتي وزير چيو ته پا??ست??ن جي ساورن وعدا هوندا آه?? جن تي عملدرآمد ڪرڻو پوي ٿو، رياستي وعدن جو احترام ڪيو ويندو آه?? ۽ جتي به مسئلا هجن ا??ي ڳالهين ذريعي معاملن کي حل ڪيو ويندو آه??. هن چيو ته پا??ست??ن وٽ بجلي جي سگهه تمام وڌيڪ آه?? پر نقصانن سبب لوڊشيڊنگ ٿي رهي آ??ي ته جيئن گردشي قرض نه وڌن. هن چيو ته بجلي چوري جي خاتمي لاءِ صوبن سان به اسان جي ڳالهه ٻولهه جاري آ??ي، اسان کي بجلي جي شعبي ۾ خامين جو احساس آه?? ۽ تمام جلد سٺون خبرون اچڻ شروع ٿينديون. صحافين طرفان مختلف سوالن جي جواب ۾ ناڻي واري وزير چيو ته وزيراعظم جو تازو چين جو دؤرو سي پيڪ جي ٻئي مرحلي لاءِ هو، سيڪيورٽي جي واقعن سبب اسان کي نقصان پهتو آه??، چين جي حڪومت طرفان وزيراعظم جي چين جي دؤري جي ڀرپور آجيان ڪئي وئي، جڏهن ته ڪاروباري برادري ۽ سيڙپڪارن پڻ پا??ست??ن ۾ سيڙپڪاري جي پنهنجي دلچسپيءَ جو اظهار ڪيو آه??. ناڻي واري وزير چيو ته پرڏيهي مٽاسٽا جي ناڻي جي ذخيرن جي حوالي سان صورتحال تسلي بخش آه??، ايندڙ مالي سال لاءِ ادائگين جو ڪوبه مسئلو ناهي. ايندڙ سال ۾ پا??ست??ن عالمي ڪيپيٽل مارڪيٽ ۾ ويندو، ان کان اڳ پا??ست??ن چين جي ڪيپيٽل مارڪيٽن مان به فائدو کڻندو ۽ـ مالي سال 25-24ع ۾ پانڊا بانڊ جاري ڪيا ويندا. ٽريڪ اينڊ ٽريس نظام بابت سوال تي هن چيو ته ان نظام کي اثرائتو بڻايو پيو وڃي. هن چيو ته نڪگران حڪومت جي نجڪاري جي حوالي سان بهترين ڪم ڪيو آه??، پي آءِ اي ۽ اسلام آباد ايئرپورٽ جي آئوٽ سورسنگ جي ٻولي اچي چڪي آ??ي، لاهور ۽ ڪراچي ايئرپورٽ کي به آئوٽ سورس ڪيو ويندو. هن چيو ته 18هين ترميم سان وفاق کي صوبن سان گڏ هلڻو پوندو آه??، اسان جي چئني صوبن جي وڏن وزيرن سان بهترين ملاقاتون رهيون آه?? ۽ اهم مشاورت سان اڳيان وڌي رهيا آه??ون. هن چيو ته مالي خساري کي گهٽ ڪرڻ لاءِ قدم کنيا پيا وڃن. اسان هڪ ٽريلين کان وڌيڪ خسارو برداشت نٿا ڪري سگهون. ناڻي واري وزير چيو ته نئين مالي جي سالياني ترقياتي پروگرام ۾ انتهائي اهميت جي رٿائن کي شامل ڪيو پيو وڃي، فنڊز بنا ڪنهن به رٿائ کي پي ايس ڊي پي ۾ شامل نه ڪنداسين. هن چيو ته قومي اقتصادي ڪائونسل اهم ترين اسٽريٽجڪ فورم آه?? جنهن جو وزيراعظم سربراهه آه??، اين اي سي بجيٽ بنائڻ وارو فورم ناهي.
.jpg)
